Zakopane: zakończyło się zebranie plenarne Episkopatu

Wytyczne dotyczące duszpasterstwa małżeństw i rodzin oraz aktualizacja wytycznych ws. postępowania w przypadkach wykorzystywania seksualnego małoletnich, a także odnowienie Aktu Poświęcenia Polski Niepokalanemu Sercu Maryi – to główne tematy zebrania plenarnego KEP, które obradowało w Zakopanem. Dokonano wyboru nowego dyrektora Caritas Polska - został nim 44-letni ks. Marcin Iżycki z diecezji warszawsko-praskiej.

Wytyczne dotyczące duszpasterstwa małżeństw i rodzin

Biskupi zadecydowali, że prowadzone od miesięcy prace nad Wytycznymi KEP nt. duszpasterstwa małżeństw i rodzin - muszą być jeszcze kontynuowane. Jak zapowiedział w rozmowie z KAI abp Stanisław Gądecki, przyjęcia dokumentu dostosowanego do adhortacji Franciszka "Amoris laetitia" można spodziewać się jesienią.

Dokument będzie składać się z trzech części poświęconych kolejno: przygotowaniu do małżeństwa, duszpasterstwu rodzin oraz związkom niesakramentalnym. „Wytyczne są w tej chwili dość dobrze opracowane, niemniej wymagają uzupełnienia pewnych luk” – powiedział abp Gądecki.

Do Wytycznych zostanie też dołączone opracowanie nt. Komunii św. dla osób rozwiedzionych i żyjących w ponownych związkach cywilnych, przygotowane przez abp. Henryka Hosera.

Opracowanie uwzględni nauczanie papieża Franciszka wyłożone w adhortacji "Amoris laetitia". Abp Stanisław Gądecki zwraca uwagę, że dokument nie będzie "interpretowaniem" papieża i jego nauczania wyłożonego w adhortacji "Amoris laetitia" ale materiałem, który ma być użyteczny dla kapłanów i wiernych.

Biskupi mówili też o konieczności zdefiniowania, czym konkretnie ma być duszpasterskie towarzyszenie, także wobec par żyjących w nowych związkach. "Towarzyszenie tym, którym pierwsze małżeństwo się nie udało i weszli w kolejne związki jest być może najpilniejszym zadaniem dla Kościoła w Polsce" - ocenił w rozmowie z KAI bp Jan Wątroba.

Podkreślił przy tym, że "idea towarzyszenia wymaga głębszej formacji duchowieństwa" oraz, że poważnego namysłu wymaga pytanie, jak formować do tego kapłanów. Wyraził wielkie uznanie dla tych księży, którzy potrafili taką pracę wykonywać, "którzy czuli od zawsze potrzebę bycia blisko i towarzyszenia". Przyznał jednocześnie, że takich duchownych jest wciąż za mało oraz, że należy dziś szczególnie mocno korzystać z ich doświadczeń i od nich się uczyć. Ponadto formacja seminaryjna powinna mocniej uwzględniać fakt, że żyjemy w społeczeństwie wymagającym pasterzy bliskich ludziom i potrafiącym pomóc tym, którzy, z punktu widzenia prawa kościelnego, tworzą związki nieregularne.

Zdaniem przewodniczącego Rady KEP ds. Rodziny, przygotowywane Wytyczne można będzie traktować jako załącznik do wydanego w 2003 r. obszernego Dyrektorium Duszpasterstwa Rodzin, które - zdaniem biskupa - nie traci nic ze swej aktualności. Wymaga jedynie dostosowania do wskazań "Amoris laetitia".
"Chodzi zwłaszcza o język i styl oraz, że "novum, które musi wybrzmieć w Wytycznych dotyczy praktyki a nie doktryny" - tłumaczył hierarcha.

Biskup rzeszowski przyznał, że idea towarzyszenia nie była dotąd zbyt mocno nagłaśniana w polskim duszpasterstwie. Jednocześnie podkreślił, że polscy księża są blisko wiernych, nie tylko rodzin, więc nasz kraj nie jest w tym względzie pustynią. "Ale może trzeba przestawić akcenty, może włączyć w to towarzyszenie osoby świeckie, bo w wielu dokumentach i dyskusjach powraca przekonanie, że sami księża tego dzieła nie dokonają" - zauważa bp Wątroba.

Jednocześnie zaznaczył, że Wytyczne są redagowane także z myślą o swego rodzaju "prewencji", to znaczy przygotowywaniu do małżeństwa. Im lepsza będzie bowiem formacja - począwszy od wychowania w domu rodzinnym, poprzez katechezę szkolną, aż do bezpośredniego przygotowania do małżeństwa - tym mniej będzie nieudanych małżeństw.


Nowy program duszpasterski

Biskupi przyjęli nowy program duszpasterski, zatytułowany „Jesteśmy napełnieni Duchem Świętym”, który jest skoncentrowany wokół przygotowania do bierzmowania. „Po czasie pracy nad świadomością chrzcielną, chcemy pochylić się nad świadomością, tego, że winniśmy być narzędziami Ducha Świętego i przemiany świata” – wyjaśnia KAI przewodniczący Komisji Duszpasterskiej KEP, abp Wiktor Skworc. 

Program duszpasterski na rok 2017/2018 przygotowany został w oparciu o nową formułę. Publikacja została podzielona na pięć zeszytów tematycznych. To odpowiedź na prośbę księży, którzy sygnalizowali potrzebę przygotowania programu duszpasterskiego w praktycznej formie, przydatnej w codziennej pracy z wiernymi. Dlatego powstały osobne zeszyty: homiletyczny, katechetyczny, liturgiczny, mariologiczny i teologiczno-pastoralny. Oficjalna prezentacja nowego programu nastąpi we wrześniu.


Nowelizacja wytycznych ws. nadużyć wobec małoletnich

Biskupi dokonali korekty wytycznych Episkopatu, zgodnej z nowelizacją kodeksu karnego, która wprowadza prawny obowiązek zgłaszania do organów ścigania przypadków wykorzystania seksualnego małoletnich. Zmiany te wchodzą w życie 13 lipca.

Po nowelizacji kodeksu karnego do art. 240 została dodana sankcja: "kto nie zawiadamia niezwłocznie organu powołanego do ścigania przestępstw, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3”. Wytyczne KEP zostały dostosowane poprzez zacytowanie w nich tego właśnie artykułu 240 KK - poinformował po zakończeniu obrad bp Ryszard Kasyna, przewodniczący Rady Prawnej KEP.

Do tej pory instytucje niepaństwowe i osoby prywatne obowiązywał jedynie tzw. "obowiązek społeczny" zgłaszania do organów ścigania przypadków wykorzystywania seksualnego dzieci. Podpisana przez prezydenta Andrzeja Dudę nowelizacja kodeksu karnego nakłada prawny obowiązek zgłaszania takich przypadków. Nowelizacja ogłoszona 12 kwietnia (Dz.U. 2017 poz. 773) wchodzi w życie po 3 miesiącach od jej ogłoszenia - 13 lipca 2017 r.

Po 13 lipca nie będzie dowolności, obowiązek zgłoszenia podejrzenia o popełnieniu przestępstwa (z katalogu w art. 304 k.k.) ma każda osoba. Jedyny wyjątek: obowiązek ten nie obejmuje duchownego, który dowiedział się o przestępstwie podczas spowiedzi (art. 178 pkt 2 k.p.k.).

Ustawa dotyczy podwyższenia poziomu ochrony małoletnich, ze szczególnym uwzględnieniem małoletnich poniżej lat 15, a także osób nieporadnych ze względu na swój stan psychiczny lub fizyczny; przewiduje zaostrzenie odpowiedzialności sprawców przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu, przeciwko wolności, przeciwko rodzinie i opiece oraz inne zmiany, które zwiększają karnoprawną ochronę ofiar przestępstw. Do dotychczasowego katalogu przestępstw, o których należało niezwłocznie powiadamiać policję lub prokuraturę dodano cztery: ciężki uszczerbek na zdrowiu, zgwałcenie, wykorzystanie bezradności lub niepoczytalności oraz wykorzystanie seksualne małoletniego.


Instrukcja nt. duszpasterstwa chorych i umierających 

Biskupi przyjęli instrukcję dotyczącą chorych i umierających. Nowe przepisy wyjaśniają, kto powinien przyjąć sakrament namaszczenia chorych.

Przewodniczący Komisji KEP ds. Kultu i Dyscypliny Sakramentów bp Adam Bałabuch powiedział w rozmowie z KAI, że nowy dokument przypomina i wyjaśnia warunki określające, kto może przyjąć sakrament namaszczenia chorych.

Bp Bałabuch przypomina przepisy liturgiczne, które wskazują że sakrament namaszczenia mogą przyjąć osoby w podeszłym wieku, albo znajdujące się w sytuacji zagrożenia życia. "Zależało nam na tym, by podkreślić, że nie ma już czegoś takiego jak warunkowe namaszczenie chorych" – mówi przewodniczący komisji liturgicznej KEP.

Dokument dyskutowany był już podczas lutowego zebrania Komisji ds. Kultu i Dyscypliny Sakramentów. Wówczas bp Bałabuch zwrócił uwagę, że przepisy dopuszczają ponowne przyjęcie sakramentu, gdy nastąpił nawrót choroby, albo wyraźne pogorszenie stanu zdrowia. "Chcemy te normy przypomnieć, by były poprawnie stosowane w duszpasterstwie" - powiedział KAI.

Innym dokumentem także zatwierdzonym podczas zebrania planarnego KEP, jest wprowadzenie liturgiczno-pastoralne do obrzędów sakramentu bierzmowania. "Chcemy doprecyzować niejasne sformułowania i normy liturgiczne" - powiedział przewodniczący Komisji Liturgicznej.

Narodowy Kongres Trzeźwości

Biskupi zapoznali się także z programem Narodowej Pielgrzymki w intencji trzeźwości oraz ideą Narodowego Kongresu Trzeźwości, Bp Tadeusz Bronakowski, przewodniczący Zespołu KEP ds. Apostolstwa Trzeźwości poinformował, że w Kongresie weźmie udział prezydent Andrzej Duda i przedstawiciele rządu.

Kongres odbędzie się w dniach 21-23 września na UKSW w Warszawie. Jego tematem wiodącym ma być kondycja polskiej rodziny, która jest pierwszym i fundamentalnym wzorcem budowania trzeźwego społeczeństwa i narodu. Kongres ma na celu wypracowanie podstaw do stworzenia Narodowego Programu Trzeźwości, ale też lepsze zdiagnozowanie problemów i zintegrowanie środowisk trzeźwościowych. W Kongresie udział weźmie także przewodniczący KEP abp Stanisław Gądecki.

Modlitewnym przygotowaniem do wrześniowego Kongresu ma być Narodowa Pielgrzymka środowisk trzeźwościowych na Jasną Górę w dniach 17-18 czerwca. Wydarzenie organizowane pod hasłem "Wolni w Chrystusie" ma charakter ekspiacyjny za grzechy pijaństwa.

W zaproszeniu na Narodowa Pielgrzymkę bp Bronakowski zaznaczył: "Będziemy modlić się w intencji wolnego narodu, wolnych i szczęśliwych rodzin, wolnych rodaków w kraju poza jego granicami. U tronu Pani Jasnogórskiej będziemy prosić Boga o uzdrowienie rodzin z uzależnień".

Obywatelska inicjatywa „Zatrzymaj aborcję!”

Kaja Godek i Magdalena Korzekwa-Kaliszuk, poinformowały biskupów zgromadzonych na 376. zebraniu plenarnym o obywatelskiej inicjatywie ustawodawczej: „Zatrzymaj aborcję!” Zakłada ona złożenie w Sejmie projektu ustawy, który będzie zakazywał aborcji eugenicznej, czyli zabijania dzieci poczętych, podejrzewanych o niepełnosprawność bądź chorobę.

„Prosimy o konkretne wsparcie i pomoc wszystkie środowiska, którym leży na sercu los dzieci, zwłaszcza tych podejrzanych o chorobę i o niepełnosprawność, i stąd obecność na zebraniu Episkopatu i prośba do Księży Biskupów o to, aby odnieśli się do niej życzliwie i aby wspierali nas modlitwą, błogosławieństwem” – mówiły liderki obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej, mającej na celu znaczne ograniczenie możliwości zabijania dzieci poczętych.

Magdalena Korzekwa-Kaliszuk poinformowała, że celem inicjatywy „Zatrzymaj aborcję!” jest wyeliminowanie z polskiego prawa możliwości zabijania dzieci w fazie prenatalnej, podejrzewanych o chorobę lub niepełnosprawność. Tymczasem na mocy właśnie tej przesłanki zabijanych jest obecnie 96% dzieci spośród wszystkich, które poddawane są aborcji. "W 2015 r. zginęło w polskich szpitalach z mocy prawa 1044 dzieci, z czego 1000 ze względu na podejrzenie niepełnosprawności" – wyjaśniła.

Inicjatywa obywatelska „Zatrzymaj aborcję!” – jak podkreślała - zobliguje polski parlament do zagłosowania nad projektem ustawy, który przewiduje wyeliminowanie o obowiązującego prawa przesłanki eugenicznej - czyli możliwości zabijania dzieci w fazie prenatalnej ze względu na podejrzenie choroby lub niepełnosprawności. Dodała, że taki projekt już dwukrotnie był składany w polskim Sejmie, m. in. w postaci projektu obywatelskiego w 2013 r. złożonego za rządów koalicji PO-PSL, i wówczas został odrzucony. Jednak Prawo i Sprawiedliwość będące w opozycji, poparło go wtedy w całości.

Kaja Godek przyznała, że zna deklaracje płynące z obozu rządzącego, m.in. od prezydenta Dudy i prezesa Kaczyńskiego, że jest to przesłanka, której wyeliminowanie będzie możliwe dzięki odpowiedniej większości parlamentarnej. „A ponieważ politycy sami nie składają takiego projektu, to złożą go obywatele” - wyjaśniła.

Liderka inicjatywy ustawodawczej przyznała, że w Polsce jest ogromny brak akceptacji dla zabijania dzieci poczętych podejrzewanych o niepełnosprawność, gdyż jest to czysta eugenika. - Ludzie zdają sobie z tego sprawę i ze wszystkich badań socjologicznych wynika, że jest to przesłanka najmniej akceptowana - wyjaśniła.

Liderki inicjatywy ustawodawczej poinformowały także, że projekt zostanie zarejestrowany w sierpniu br., a od września rozpocznie się zbiórka pod nim podpisów, których złożenie w Sejmie nastąpi najprawdopodobniej na przełomie listopada i grudnia br.

Inicjatywa ustawodawcza „Zatrzymaj aborcję!”, jest już piątą obywatelską próbą zmiany prawa dotyczącego aborcji, a trzecią od czasu wyborów parlamentarnych z 2015 r., w których wygrało Prawo i Sprawiedliwość.


Akt Poświęcenia Kościoła w Polsce Niepokalanemu Sercu Maryi 

Z udziałem Episkopatu Polski, prezydenta Andrzeja Dudy oraz premier Beaty Szydło, w Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej na zakopiańskich Krzeptówkach odprawiono uroczystą Mszę św., w trakcie której odnowiono Akt Poświęcenia Kościoła w Polsce Niepokalanemu Sercu Maryi. Zgromadzeni w zakopiańskiej świątyni uczcili w ten sposób 100. rocznicę objawień fatimskich.

Eucharystii w "polskiej Fatimie", jak nazywane jest sanktuarium na Krzeptówkach, przewodniczył abp Stanisław Gądecki, przewodniczący Episkopatu Polski.

Rozpoczynając Mszę św. abp Gądecki zaznaczył, że orędzie fatimskie, w słowach Matki Bożej „Moje Niepokalane Serce zwycięży” przypomina, że jakkolwiek by nam się przedstawiały obecne czasy i jakkolwiek byśmy je oceniali – ostatecznie na końcu czasów stoi zwycięstwo Maryi. „Dlatego chrześcijanin nie może być człowiekiem pesymizmu” – zakończył abp Stanisław Gądecki.

Homilię wygłosił bp Virgílio do Nascimento Antunes - biskup diecezji Coimbra z Portugalii, były rektor Sanktuarium w Fatimie. Wskazał w niej, że objawienia Matki Bożej w Fatimie, odczytane przez Kościół jako smuga światła, która oświetla ciemności świata, są wołaniem nieba do ludzkości, aby nie opuszczała Domu Ojca.

Zwrócił uwagę, że Fatima nie jest orędziem tragedii. "Fatima jest orędziem nadziei! Jest krzykiem, który chce poruszyć sumienia i serca ludzi! Jest jak morze światła, które przerywa ciemności kultury grzechu i śmierci próbujące zdominować nasz świat" – mówił.

Wskazał również, że pokuta i modlitwa, jako znaki powrotu do Boga, obecne były w przepowiadaniu Jezus dwa tysiące lat temu i są nadal aktualne. Zachęcił także, by w fatimskim duchu podchodzić do wszystkich trudnych chwil, cierpień, przykrości, dolegliwości, które nas dotykają. "Chodzi o to, aby je przyjmować z miłością, pokorą i modlitwą" – zachęcał portugalski biskup.

Po homilii nastąpiło odnowienie Aktu Poświęcenia Kościoła w Polsce Niepokalanemu Sercu Maryi. Biskupi podpisali dokument w przerwie obrad zebrania plenarnego.

Akt Poświęcenia Polski Niepokalanemu Sercu Maryi dokonany 6 czerwca zostanie ponowiony w każdej diecezji, parafii i rodzinie w święto narodzenia Matki Bożej, 8 września.


Ks. Marcin Iżycki - nowym dyrektorem Caritas Polska

"Moim programem jest program Episkopatu i program papieża Franciszka" - zadeklarował w rozmowie z KAI ks. Marcin Iżycki, wybrany przez Episkopat na nowego dyrektora Caritas Polska. Podkreślił, że chce kontynuować dotychczasowe dzieła pomocy i zaprosił do współpracy wszystkich, którzy chcą pomagać bliźniemu.

44-letni kapłan powiedział KAI tuż po wyborze, że będzie chciał kontynuować wszystkie dzieła, realizowane w minionych latach przez kolejnych dyrektorów Caritas Polska. Wymienił tu "Wigilijne Dzieło Pomocy dzieciom", "Tornister pełen uśmiechu" czy "Skrzydła". Wskazał też na problem uchodźców i imigrantów zaznaczając, że będzie on z pewnością narastał. Zadeklarował współpracę z polską sekcją Pomocy Kościołowi w Potrzebie, kierowaną przez ks. prof. Waldemara Cisło oraz wszystkimi organizacjami i instytucjami, które zajmują się problemem uchodźców.

Ks. Iżycki przypomniał też, że przed laty organizował Dzieło Pomocy "Ad gentes" - instytucję, która także zajmuje się pomocą charytatywną, choć nie na taką skalę jak Caritas Polska. Praca ta wiązała się z wizytami w najbiedniejszych krajach świata. "Wiem, że najlepszą pomocą, jaką można nieść, jest pomoc ludziom w miejscu ich zamieszkania" - podkreślił kapłan.

Ponadto na generalnego asystenta Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży został wybrany ks. dr Andrzej Lubowicki z diecezji drohiczyńskiej - od 2002 r. diecezjalny asystent KSM. Jest pomysłodawcą i współrealizatorem wielu projektów o zasięgu diecezjalnym i ogólnopolskim m.in. „Daj sobie szansę Tobie też się uda”, „Bug Rzeka Życia. Edukacja dla młodzieży młodzież dla ekorozwoju”, „Młodzi Tej Ziemi” oraz „Ogólnopolski program edukacji. Młodzi dla środowiska”.

Reorganizacja Kolegium Polskiego w Rzymie

Biskupi podjęli decyzję o reorganizacji Kolegium Polskiego w Rzymie. Kolegium jest jedną z dwóch placówek, w której mieszkają polscy duchowni, studiujący na rzymskich uniwersytetach.

Jak podkreśla w rozmowie z KAI kard. Kazimierz Nycz, decyzja o zmianach w funkcjonowaniu placówki spowodowana jest zmniejszającą się liczbą księży, a także większą liczbą uniwersytetów i wydziałów teologicznych w Polsce, na których studiowanie jest tańsze, a także bardziej osadzone w kontekście polskim.

W Rzymie funkcjonowały dotąd dwa tego typu obiekty: Polski Papieski Instytut Kościelny przy Via Pietro Cavallini oraz Papieskie Kolegium Polskie na Awentynie. Łącznie mieściły 200 studentów. Jednak w ostatnich latach miejsca wypełnione nie były nawet w połowie.

Jak podkreśla metropolita warszawski, reorganizacja kolegium nie spowoduje zamknięcia placówki. – Pamiętamy, że to właśnie tam papież Jan Paweł II mieszkał jako Karol Wojtyła i stąd wyjeżdżał na konklawe. Jest to historyczny dom i na pewno pozostanie w ciągłości tradycji kolegium - wskazał kard. Nycz.

Obiekt będzie w przyszłości pełnić najprawdopodobniej funkcję domu pielgrzyma.


Msza w 20. rocznicę spotkania Jana Pawła II z chorymi

Drogi dzień spotkania w Zakopanem biskupi rozpoczęli poranną Mszą świętą w kościele św. Krzyża pod przewodnictwem abp. Marka Jędraszewskiego. Liturgia odbyła się dokładnie w 20. rocznicę spotkania papieża Jana Pawła II z chorymi i starszymi mieszkańcami Podhala.

Homilię wygłosił kard. Stanisław Dziwisz. "W jego pasterskim sercu było miejsce dla wszystkich narodów, kultur i języków, ale przecież szczególne miejsce zajmowała w jego sercu Polska, i wcale tego nie ukrywał – podkreślił arcybiskup senior archidiecezji krakowskiej.

- Jan Paweł II siał obficie. Był hojnym siewcą słowa Bożego, i tak też było podczas pamiętnej wizyty w Polsce dwadzieścia lat temu. Odwiedził dziewięć diecezji i wszędzie pozostawił trwały ślad nauczania, które przynosiło owoce i często stawało się podstawą planu duszpasterskiego Kościoła lokalnego na następne lata – powiedział kard. Dziwisz.

Przypomniał także szczególne przesłanie Jana Pawła II, wypowiedziane pod Wielką Krowią: „Umiłowani bracia i siostry, nie wstydźcie się krzyża. Starajcie się na co dzień podejmować krzyż i odpowiadać na miłość Chrystusa. Brońcie krzyża, nie pozwólcie, aby Imię Boże było obrażane w waszych sercach, w życiu społecznym czy rodzinnym”.

Na zakończenie Mszy św. burmistrz Zakopanego Leszek Dorula, podziękował biskupom za zorganizowanie w stolicy Podhala zebrania plenarnego. Zapewnił również, że władze tatrzańskiego powiatu i jego mieszkańcy ponawiają hołd złożony Ojcu Świętemu i pamiętają o podjętych niegdyś zobowiązaniach.


Na Kalatówkach i Kasprowym Wierchu

Pierwszego dnia pobytu w Zakopanem biskupi zwiedzili pustelnię Brata Alberta na Kalatówkach a inna grupa wjechała kolejką linową na Kasprowy Wierch. "Św. Brat Albert przyszedł z pomocą potrzebującym także w diecezji przemyskiej. Ja w tym miejscu dziękuję za to niezwykłe dobre poprzez jego osobę i dzieła, które stworzył. Jakże potrzeba nam takiej prostoty w działaniu, pokory" - podkreślał abp Adam Szal. Na Kalatówki wybrał się także abp Salvatore Pennacchio, nuncjusz apostolski w Polsce.

Natomiast na Kasprowym Wierchu biskupi oglądali wystawę eksponatów po Janie Pawle II, obejrzeli fragment filmu i wysłuchali fragmentów wspomnień pracowników PKL o wizycie papieża Wojtyły na znanym tatrzańskim szczycie. Od tej pamiętnej wizyty minęło dokładnie 20 lat.

lk, mip, mp, jg, tk / Zakopane
--
Katolicka Agencja Informacyjna
ISSN 1426-1413; Data wydania: 07 czerwca 2017
Wydawca: KAI; Red. naczelny: Marcin Przeciszewski