02. Lata formacji
Giuseppe Lazzati przychodzi na świat 22 czerwca 1909 r. w Mediolanie, jako syn Carlo Lazzatiego i Angeli Mezzanotte. Jest czwartym z ośmiorga rodzeństwa. Trzy dni po urodzeniu zostaje ochrzczony w mediolańskim kościele San Gottardo al Corso. Rodzina Lazzatich mieszka w skromnej dzielnicy Porta Ticinese, gdzie Carlo Lazzati ma sklep spożywczy.
W 1915 r. Giuseppe rozpoczyna naukę w szkole podstawowej - Istituto Vittoria Colonna. To początek pierwszej wojny światowej która, powodując bezmiar zniszczeń, całą Europę okryje żałobą. Chłopak kończy szkołę podstawową w liguryjskim miasteczku Alassio niedaleko Genui, gdzie na kilka lat pzrenosi się z cała rodzina Lazzatich, i tam też rozpoczyna naukę w gimnazjum. Po powrocie do Mediolanu w 1920 r. kończy gimnazjum, a potem rozpoczyna naukę w liceum im. Cesare Beccaria.
Sytuacja społeczna i polityczna we Włoszech staje się tymczasem coraz trudniejsza. Po zakończeniu wojny rośnie niezadowolenie, przede wszystkim wśród uboższych, ciężko dotkniętych przez wojnę światową warstw społeczeństwa. Mnożą się strajki, przypadki zajmowania fabryk przez robotników. Dochodzi też do starć z lewicą, kierowaną przez Włoską Partię Socjalistyczną, z której szeregów w 1921 r. wyłoniła się też Partia Komunistyczna. Wśród szeregach prawicy coraz większe wpływy ma Benito Mussolini, założyciel, w 1919 r. ugrupowania Fasci Italiani di Combattimento, przekształconego następnie (w 1921 r.) w Narodową Partię Faszystowską. W styczniu 1919 r. po raz pierwszy od zjednoczenia Włoch katolicy z założonej przez ks. Luigi Sturzo Włoskiej Partii Ludowej występują oficjalnie na scenie politycznej.
W tych trudnych chwilach (w 1921 r.) matka zapisuje uczęszczającego do gimnazjum Giuseppe do istniejącego od 1888 r. Stowarzyszenia św. Stanisława Kostki kierowanego wciąż jeszcze przez jego założyciela mons. Luigi Testa. To doświadczenie eklezjalne, charakteryzujące się silnym zaangażowaniem religijnym i wychowawczym, pozostawia w duszy młodego chłopca ślad nie do zatarcia.
Momentami szczególnej wagi w życiu Stowarzyszenia są prowadzone metodą ignacjańską rekolekcje. W notatkach z kursu, jaki odbył się w 1928 r. w Villa Sacro Cuore w Triuggio pod Mediolanem dziewiętnastoletni Lazzati, nawiązując do postaci zmarłego w 1925 r. w wieku 24 lat Pier Giorgio Frassatiego z Turynu, pisze:
Pragnę iść za jego przykładem: pragnę umocnić moją zdecydowaną wolę wypełniania sumiennie codziennych obowiązków, postępowania niezależnie od aprobaty, czy dezaprobaty świata, tylko spełniając wolę Bożą; pragnę być gotów do spełniania wszelkich dobrych czynów, dając wszędzie świadectwo, bez niemądrej ostentacji, lecz także bez zbędnych zahamowań, szczerego i uczciwego wyznawania wiary [...] bezinteresownie dokonując wszelkich dzieł miłosierdzia, nie bacząc na uznanie świata, niosąc z sobą szczerą, pogodną i beztroską radość chrześcijańskiej młodości, zawsze z uśmiechem na ustach, młodości, która potrafi głośno się śmiać nawet skrywając w sercu ból walki, ponieważ oddaje się i z ufnością zawierza Bogu. I o to właśnie będę prosił Pana, pragnąc jak najszybciej stać się prawdziwie świętym.
Te słowa wyznaczają program życiowy, który Lazzati realizuje od tej chwili z niezłomną determinacją.
W listopadzie 1927 r. Giuseppe Lazzati zdaje z wyróżnieniem maturę i zapisuje się na wydział humanistyczny założonego w 1921 r. katolickiego uniwersytetu Sacro Cuore. Rektorem uczelni jest w tamtym czasie energiczny lekarz i psycholog, franciszkanin Agostino Gemelli, który nawrócił się na chrześcijaństwo po okresie młodości, kiedy był otwarcie skłaniającym się ku socjalizmowi agnostykiem.