Dowiedz się, czy jesteś manipulowany

Gaslighting jest niebezpieczny i może być bardzo szkodliwy dla naszej psychiki. Dowiedz się, jak rozpoznać, czy jesteś ofiarą gaslightingu i jak możesz sobie pomóc. 

Gaslighting to znęcanie się emocjonalne. Poprzez manipulację psychologiczną sprawca zniekształca fakty, aż ofiara nie będzie już w stanie poprawnie zrozumieć rzeczywistości, zacznie wątpić we własny zdrowy rozsądek i poczucie własnej wartości. Stosowane są tu kłamstwa, zaprzeczenia i inne formy przemocy psychicznej.

 Gaslihgting może być bardzo subtelny, dlatego czasem nie jest od razu rozpoznawany przez osoby nim dotknięte jako manipulacja. Często zaczyna się powoli i kręci wokół rzekomo "drobnych rzeczy". Obelgi są rzadkie - działania są bardziej pośrednie i podstępne. Na dłuższą metę ofiara jest skłonna uwierzyć w coś, co nie odpowiada rzeczywistości. Dlatego gaslihgting jest również kojarzony z tzw. praniem mózgu. Celem gaslightingu jest przejęcie kontroli nad ofiarą, co daje sprawcy poczucie władzy i sprawia, że czuje się on potrzebny. Podstawowym problemem jest często niska samoocena i strach przed stratą. Nigdy nie należy tego lekceważyć ani wyśmiewać. Gaslighting jest uważany za przemoc psychiczną i powoduje ogromne, długotrwałe szkody dla osób nim dotkniętych. Dlatego ważne jest budowanie świadomości na temat tej taktyki manipulacji. Tylko w ten sposób można w porę rozpoznać gaslighting i się obronić. 

Gaslighting może przybierać różne formy. Tym, co zawsze je łączy jest dewaluacja i kontrola dotkniętych nim osób. Sprawcy bagatelizują uczucia swoich ofiar, mówiąc im, że są szalone, nadwrażliwe, niekompetentne lub niezrównoważone psychicznie - choć tak nie jest. Zdania takie jak: "Nigdy tego nie powiedziałem", "Nie rób z siebie ofiary" lub "Masz paranoję" - to typowe wzorce manipulacji. 

Oto kilka oznak, po których możesz rozpoznać, że jesteś ofiarą gaslightingu: 

* Zawsze od razu za wszystko przepraszasz - nawet jeśli tak naprawdę nie zrobiłeś nic złego. 

* Twój partner nagle "przełącza się", ze skrajnego uczucia przechodzi do dystansu lub na odwrót. 

* Twoje uczucia są regularnie bagatelizowane. 

* Twoja percepcja jest nieustannie kwestionowana. 

* Kwestionujesz wszystko, co myślisz, czujesz i mówisz. 

* Cierpi twoja samoocena - nie ufasz sobie i swoim umiejętnościom, czujesz się zagubiony, nieważny i niegodny miłości. 

* Jesteś odizolowany od rodziny i przyjaciół. 

* Wynajdujesz wymówki i usprawiedliwiasz zachowanie partnera. 

Ci, którzy przez długi czas cierpią niezauważeni z powodu gaslightingu, często ponoszą poważne konsekwencje psychiczne. Depresja, zaburzenia lękowe, brak radości w życiu i niska samoocena - to tylko kilka przykładów. Subtelny i podstępny charakter tej formy manipulacji utrudnia osobom nią dotkniętym rozpoznanie gaslightingu i uwolnienie się od niego w odpowiednim czasie. Im dłużej będziesz manipulowany, tym będzie to dla ciebie trudniejsze - bo sprawca stopniowo zyskuje nad tobą większą kontrolę. Nigdy nie trać zaufania do siebie. Słuchaj swoich przeczuć/intuicji. Nie pozwól nikomu wmówić sobie, że jesteś zbyt wrażliwy. Tylko ty możesz określić, jak się czujesz, pamiętaj o tym! Zaufaj dobrym przyjaciołom, aby zachować poczucie rzeczywistości. Przedstaw im historię i poproś o ich punkt widzenia. Pomoże ci to zweryfikować siebie i swoje spostrzeżenia. Nie pozwól sobie na izolację. Poszukaj pomocy! Jeśli nie możesz zwierzyć się nikomu bliskiemu, znajdź terapeutę. 

Źródło: A. Kaczmarek-Müller, Dowiedz się, czy jesteś manipulowany, w: Niedziela nr 45/15.10.2023, s. 56.