Rzeczpospolita / Rzecz o Historii: Kaplica Sykstyńska – klejnot ludzkości [prof. Arkadiusz Stempin]

„Nie miała być miejscem ani wyboru papieży, ani kulminacji geniuszu Michała Anioła. Stała się jednym i drugim” – pisze krakowski historyk, w pełnym ciekawostek, tekście o Kaplicy Sykstyńskiej.

Wybudowano ją w latach 1475-1483 dla papieża Sykstusa IV, "by w pałacu papieskim miał pod ręką prywatną kaplicę. Wzniesiono prostą surową bryłę: wewnątrz hala, z zewnątrz twierdza. Ledwo robotnicy zeszli z rusztowań, Sykstus IV sprowadził artystów z Florencji, aby razem z miejscowymi mistrzami pędzla wielkimi malowidłami ozdobili boczne ściany kaplicy (1481 r.). W tym XV-wiecznym "malarskim dream teamie", byli m.in. Piętro Perugino i Sandro Botticelli.

30 lat później papież Juliusz II, „zlecił żyjącej legendzie - Michałowi Aniołowi - pomalowanie sklepienia kaplicy postaciami 12 apostołów”. „Artystyczny geniusz, który uważał się za rzeźbiarza, nie zaś malarza, z niechęcią przystąpił do pracy”, powodowany m.in potrzebami finansowymi. Pracował na zawieszonej na 18 metrowym rusztowaniu platformie, głównie w pozycji leżącej, „w kurzu i gorącu wytworzonym przez niezliczone świece mające swym blaskiem uzupełnić niedobór naturalnego światła”. „Historia kaplicy Sykstyńskiej mogła się skończyć 30 października 1512 r., kiedy Michał Anioł złożył rusztowanie. Jej dzieje dopełniły się jednak ćwierć wieku później, gdy wówczas 60-letni artysta powrócił do niej. Tym razem spod jego pędzla rozbłysnął najszlachetniejszy klejnot ludzkiego malarstwa: ‘Sąd ostateczny’”. Jednak efektem pracy w ekstremalnie trudnych warunkach były nie tylko freski, ale i ruina zdrowia artysty. Michał Anioł zmarł 18 lutego 1564 r. Rok po jego śmierci kaplica "otworzyła swój najbardziej kuriozalny rozdział. Nagle wielu prałatów przeraziły nagie postaci unoszące się za ołtarzem. Zadanie przyozdobienia ich w listki figowe powierzono Danielemu da Volterrze”, uczniowi mistrza. Dopiero „podjęte z inicjatywy Jana Pawła II w latach 80. XX wieku prace konserwatorskie przywróciły postaciom pierwotną nagość, ale też jaskrawą żywą barwę".

Stempin przypomina, że Kaplica Sykstyńska stała się miejscem wyboru papieży dopiero w drugiej połowie XIX wieku. „Do 1871 r. – czytamy - odbywał się on w rzymskim pałacu na Kwirynale, letniej rezydencji papieskiej”. Jednak „z chwilą powstania zjednoczonego państwa włoskiego i przyłączenia do niego przez króla Wiktora Emanuela także obszaru państwa kościelnego wraz z Rzymem pałac na Kwirynale przeszedł na własność nowego właściciela”. Po raz pierwszy wyboru następcy św. Piotra "pod ołtarzowym freskiem Michała Anioła dokonano w 1878 r.”.